BIDANG MENCORAK DAN MEMBUAT REKAAN

Bidang kegiatan ini memberi peluang kepada murid memahami pelbagai cara untuk menghasilkan corak dan mengaplikasikannya menjadi suatu rekaan lain. Corak dan rekaan tersebut boleh juga dipadankan kepada manamana hasil daripada bidang kegiatan lain seperti binaan, kraf dan sebagainya. Corak terhasil daripada pelbagai teknik dan cara.

Definisi Corak

-susunan motif sama ada secara teratur, terancang atau bebas. Dua jenis corak iaitu corak terancang dan corak tidak rerancang.

Motif

-sama ada rupa/bentuk asas dalam rekaan/gubahan.

-Ia drpd  motif,flora,fauna,geometrical & organik.

Corak Tradisi

-corak yg mempunyai motifnya tersendiri dan mempunyai

 nama2 tertentu yg berunsur tradisi. Cth: Corak bunga buluh , Corak pucuk rebung, Corak bunga kiambang.

Corak Terancang

- guna  motif yg disusun dgn  teratur & dlm  susunan tertentu.

- motif menghasilkan corak yg ada pelbagai  jenis  susunan,seperti penggunaan  garisan  grid dlm penghasilan corak.
Contohnya, Kolam yang dihasilkan oleh kaum india.

Kolam Rangholi (Rangholi Coalam)

Kolam Titik (Pulli Coalam)

Corak Tidak Terancang

-dihasilkan  secara  bebas tanpa mpunyai motif tertentu.

-dihasilkan dgn cara, merenjis,meniup, mengayak,menggolek dll

- contoh: Corak teknik cerminan , Corak teknik pualaman, Corak cetakan tali,  Cetakan daun, Corak tiupan Corak stensilan

JENIS-JENIS MOTIF DALAM MEMBUAT CORAK DAN REKAAN

Motif boleh didapati daripada;

i. Rupa atau bentuk daripada alam ciptaan Tuhan  Contohnya, Buah mangga ,Daun Siti Fatimah, Bunga teratai, Bunga mawar

ii. Bentuk asas spt persegi, bulat,bujur, segitiga & geometri.

iii. Bentuk dari bahan buatan manusia

iv. Rupa atau bentuk angka dan huruf

v. Rupa atau bentuk kraf tradisional

2.1 Corak tidak terancang secara:

2.1.1 Pualaman

Inilah corak yang telah dihasilkan menggunakan teknik pualaman Anda boleh menggunakan corak ini sebagai pembalut buku,penanda buku dan sabagainya!

Sebuah talam untuk diisikan air sepenuhnya.Cat minyak akan dititiskan mengikut citarasa sendiri.Guna berus atau kayu untuk mengacau cat hingga menghasilkan corak yg dikehendaki!Tangkupkan kertas lukisan atau kertas katrij ke atas permukaan cat/air (dalam talam) dan angkat,jemur!

Bahan/ Warna untuk hasilkan corak pualaman...

2.1.2 Tiupan

2.1.3 Titisan (Cara-cara menghasilkannya-RPH Tahun 1)

2.1.4 Ikatan dan celupan (Klik Disini > (1, 2, 3) 

2.1.5 Renjisan dan percikan (Klik Disini)

CORAK TERANCANG- JENIS-JENIS SUSUNAN DALAM CORAK DAN REKAAN

Susunan ulang sekata

Motif diulang berurutan dlm  baris  & lajur  yg sama- mhasilkan  corak yg menarik.

Ia mgunakan garisan grid sbgai panduan.

Susunan berselang seli

Motif disusun berselang-seli antara motif ruangan kosong.

Garisan grid membantu mhasilkan corak yg menarik & teratur.

Susunan batu-bata

Moti disusun berurutan pada baris/lajur  yg sama.

Motif seterusnya disusun antara pertemuan

 dua motif yang sebelumnya

Susunan bertimbal

Motif diwujudkan  secara cerminan.

Motif kelihatan dlm posisi  yang bertentangan.

Susunan bertindih

Motif yg sama disusun bertindih/bertindan sehingga mbentuk corak yg menarik.

Susunan beralun

Motif kelihatan  berombak dlm bentuk garisan  yg sekata/tidak.

Motif terdiri drpd motif yg sama/berbeza.

Susunan berpusat

Motif berpunca drpd satu titik tengah yg dikembangkan.

Motif dihasilkan dlm btk bulatan,segi4,hexagon,oktagon dan sebagainya.

2.2 Corak terancang secara:

2.2.1 Lukisan (Contoh: Kolam Rangholi dijadikan sebagai corak atau penanda kertas) Demo

2.2.2 Catan

2.2.3 Cetakan

2.2.4 Capan

2.2.5 Lipatan dan guntingan

LIPATAN DAN GUNTINGAN SENI INDIA (INDIAN PAPER ART) - Klik Disini

Paper Garland - Indian Arts (Click Here)

PAPER ROSE TUTORIAL (CLICK HERE)

2.2.6 Resis

2.2.7 Kolaj

2.2.8 Kaligrafi

       Bidang ini membolehkan murid mengenali dan mengkaji pelbagai corak dalam alam dan kehidupan seharian. Bahagian ini menegaskan kegiatan mengenal motif dan olahannya untuk menghasilkan rekaan corak tertentu. Kegiatan ini memberi peluang kepada murid membuat rekaan corak tidak terancang, corak terancang dan juga corak tradisional dengan teknik tertentu. Aspek apresiasi hasil kerja diadakan sebagai satu proses pembelajaran. Kegiatan ini boleh dilakukan dalam pelbagai cara seperti pergerakan, peragaan dan lakonan.

TUJUAN MEMBUAT CORAK DAN REKAAN

Perlakuan

1. Memilih serta menyesuaikan warna untuk tujuan tertentu.

2. Mengenal & mbezakan pelbagai bentuk asas.

3. Msuaikan jenis garisan dlm mhasilkan ciptaan.

4. Memilih & mdapatkan benda2 utk dijadikan bhn mhasilkan

    gubahan seni.

5. Mlukis mikut sifat semulaja sesuatu benda

6. Mmilih jenis bhn yg diperlukan dlm kegiatan pdidikan seni.

7. M’olah, mubahsuai &mgunakan bahan.

8. Mgenal unsur corak yg tdapat di persekitaran.

9. Mbezakan jenis corak tertentu.

10. Mggunakan baneka jenis bhn & alat utk mbuat corak.

11. Mengatur corak.

12. Mencipta sesuatu karya seni yg digemari.

13. Mbuat  penerokaan & ekperimentasi motif & warna dlm mcorak.

14. Mpunyai  pengamatan yg tajam & meningkatkan daya koordinasi

      Mata & tangan yg baik utk mhasilkan karya seni.

15. Mlatih kebiasaan utk mcipta dgn teratur & mberi phatian terperinci

      ciptaan tersebut.􀈱

Persepsi

1. Menyedari  prinsip seni reka spt imbangan, harmoni, kadar banding, penegasan,kepelbagaian,kesatuan,kontra dalam pghasilan corak

2. Meningkatkan daya kreativiti dalam aktiviti mbuat corak & rekaan.

3. Memahami & menyedari corak alam sekitar

4. Memahami konsep penyusunan motif dlm mcorak

5. Menyedari adanya corak dlm palatan kegunaan harian

6. Menyedari adanya pkaitan antara warna &corak

7. Memperkukuhkan  cita rasa terhadap unsur2 seni dlm rekaan yg baik

8. Menyedari adanya corak tertentu pada sesuatu bahan

9. Menyedari adanya pelbagai jalinan dlm mbuat corak

10. Menyedari adanya perkaitan  warna & rekaan corak

11. Merujuk alam semulajadi  sebagai sumber idea.

12. Menyedari & mhargai keadaan psekitaran  dlm suasana seni & kaitannya 

      dgn kehidupan mereka.

13. Menyedari  ptalian  ciri2 seni yg  tdapat dlm  alamsekitar &  mhasilkan   

      karya yg bharmoni & bmakna.

14. Memberikan pertimbangan estetika terhadap karya seni.

Pengetahuan Budaya

1. Mengenal & mbuatcorak2 tradisional yg mudah

2. Mengenal, molah, mubahsuai & mgunakan unsur2 corak kraf tradisional

3. Mengenal & mbuat corak2 yg mpunyai unsur tradisional pd alat kgunaan

    harian

4. Mengenal & mbuat pelbagai corak yg bunsurkan pelbagai corak kraf

    tradisional

5. Menghargai, mgembangkan & mgekalkan unsur2 kebudayaan kebangsaan.

KEPENTINGAN MEMBUAT CORAK &REKAAN

1. Mencantikkan bahagian atau permukaan luar sesuatu objek

2. Corak sebagai elemen hiasan

3. Corak sebagai nilai estetik

RUMUSAN

1.  Reka corak didefinisikan sebagai suatu bentuk kreativiti artistik

     yg dapat mmenuhi kperluan domain kognitif, psikomotor & afektif

2. Reka corak terancang & tidak terancang mewujudkan kesan tampak yg

     berbeza tetapi memerlukan kemahiran, kesedaran & pengetahuan seni

     utk menghasilkannya.

3. Mencipta reka corak melibatkan proses latihan berfikir yg berhubung

     dengan asas rekaan & prinsip rekaan.

4. Reka corak terdapat dlm seni bina, hiasan dalaman, lanskap, kraf dll

DEFINISI CETAKAN

Cetakan ialah proses terapan blok/plat.

Proses melibatkan penciptaan plat mhasilkan pelbagai imej.

Kesan permukaan yg dicetakdilakukan  ke atas bahan2 spt:-  linoleum, styrofoam, logam, kadbod dll.

Blok/plat cetakan disediakan dgn memotong, mengguris, etching,

& melukis.

Dakwat diletakkan ke atas blok/plat tersebut dgn pelbagai teknik.

Kertas dicetak dgn cara menekap keatas blok melalui gosokan tangan / mgunakan mesin􀈱 cetak.

Cetakan mempunyai keistimewaan keana dapat menghasilkan beberapa keping hasilan yg sama disebut edisi.

Sejarah Cetakan

Bermula pada 3000 SM apabila cetakan timbul telah dihasilkan oleh org Sumeria dgn salinan imej kulit kerang di atas tanah liat yg bbtk 4segi. Teknik cetakan kayu paling awal muncul di Negara China pd kurun ke8.

Cetakan bkembang di Eropah thn 1418 utk mencetak rekaan pd kain.

Cetakan dikembangkan utk kegunaan pendidikan, keagamaan,propaganda

& tekstil utk pakaian.

Cetakan berwarna diperkenalkan pda kurun ke-15 Masihi

Di Malaysia, cetakan bermula dgn mencetak kain batik sarung.

Umumnya, cetakan dibahagikan kpd :-

cetakan timbulan, benaman, cetakan planograf dan cetakan stensil, saringrafi/Sutera Saring.

Cetakan blok kayu buatan tangan muncul pada abad ke7 Masihi

Industri cetakan mono blok kayu buatan tgn berkembang di Barat abad-14

Di Malaysia, cetakan kayu diguna utk mencetak kain sarung (kain terap

hitam) sebelum kaedah  lilin dari Jawa diperkenalkan.

Kini, Industri cetakan yg mgabungkan teknik canggih melalui pembantuan perisian komputer .

TOKOH CETAKAN

Edvard Munch (1863 – 1944)

Edvard Munch dilahirkan di Loten, Norway pada 1863.

Beliau pelukis catan aliran ekspresionisme.

Karyanya lebih berfokus kpd figura manusia.

Hasil karya beliau,   The Kiss (1902), The SickChild’ (1886),

                                ‘The Frieze of Life’(1892), The Blue Raider.

Redza Piyadasa (1939)

Dilahirkan Kuantan, Pahang 1939.

Tahun 1958 mdapat  pendidikan seni d Maktab􀈱 Perguruan Brinsford Lodge, England.

Tahun 1962diMPerguruan Ilmu Khas, KualaLumpur.

Pd 1963 – 1967 melanjutkan pengajian Hornesy College of Art,London.

Pd 1975–1977 Menuntut University of Hawaii, Amerika Syarikat.

Pensyarah seni Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang.

“Keluarga Baba” merupakan salah satu karyanya yg agung.

JENIS-JENIS CETAKAN

Cetakan Timbulan (Relief)

Proses  mbuat cetakan dgn meletakkan dakwat atau warna pada permukaan tapak cetakan yg biasanya terdiri drpd blok kayu/lino.

Hasil permukaan acuan mrupakan imej yg terhasil di permukaan kertas.

Contoh cetakan ialah:

a) Cetakan Kayu , b) Cetakan Lino, c) Cetakan Kolograf  d. Cetakan Kolaj

Cetakan Stensil atau Skrin

Cetakan memerlukan kain sutera yg direnggangkan diatas pemidang kayu.

Cetakan Sutera Saring/Stensil ada  beberapa kaedah iaitu:-

a) Kaedah Potongan Kertas Pendua, b) Kaedah Filem Leker

c) Kaedah Skrin Foto

Cetakan Lithografi / Planograf / Cetakan datar

Cetakan ini  mgunakan blok batu kapur sebagai blok persembahan imej. Teknik yg digunakan ialah teknik penolakkan minyak dgn air.

Kekalisan antara air & minyak mhasilkan cetakan seakan lukisan pensil.

Cetakan dibuat mgunakan mesen cetak.

2.3.4 Cetakan Benaman ( Intaglio )

Cetakan benaman dakwat atau warnanya didalam ukiran turisan yg akan menjadi imej.

Merupakan proses membuat cetakan melalui cara mengukir pd  plat

Logam/kayu & meletakkan dakwat/warna ke dlm hasil turisan. Contoh ialah:-

a) Kaedah Turisan, b) Kaedah Gurisan Asid , c) Kaedah􀈱Akuantin

d) Kaedah Mesotin

Cetakan Gurisan Asid

Cetakan asid pertama kali awal kurun 16 .

Selepas asid diketahui boleh digunakan utk mengguris imej ke dlm kepingan logam.

Rembrandt Van Rijn, Francisco Goya dan Pablo Picasso adalah antara artis

yg menggunakan teknik ini.

Corak gurisan  yg dihasilkan diatas permukaan logam yg telah disapu

dgn sejenis bahan yg kalis asid.

Gurisan dibuat dgn jarum etching diatas permukaan logam.

Mesin digunakan utk menghasilkan cetakan jenis ini.

Cetakan Kayu

Kaedah yg paling awal.

Muncul d China kurun ke8.

Berkembang ke  Eropah 1418m  utk mencetak rekaan pd kain.

Kemudian, dikembangkan utk kegunaan pendidikan, keagamaan, propaganda & tekstil utk pakaian.

Cetakan berwarna diperkenalkan kurun15M.

Manakala kurun16, cetakan muncul & mencapai status sebagai satu bentuk seni yg penting dgn pghasilan karya Albrecht Durer &karyawan Eropah.

DiMalaysia,cetakan bermula dgn mencetak kain sarung mudah & murah.

Cara & teknik sama dgn cetakan lino.

Perbezaannya hanya cetakan Kayu mgunakan kayu yg kesan cetakannya berair manakala cetakan lino mgunakan lino kesannya yg licin.

Permukaan  kayu yg􀈱 berira ini membawa kesan yg tersendiri yg menarik.

Cetakan Lino

Kaedah & proses sama dgn cetakan kayu iaitu kaedah cetakan timbul.

Bezanya hanya imej yg hendak dicetak diukir dgn pahat pengukir di

atas lino manakala kaedah cetakan kayu  ukiran dibuat diatas blok kayu.

Cetakan Lithografi

Cetakan dicipta pd 1798 oleh Aloys Senefelder.

Pada 1890an,cetakan ini telah muncul dlm karya yg penuh artistik, iaitu dlm btk warna oleh Piere Bonnard & Henri de Toulouse Leutrec.

Juga dikenali sebagai cetakan􀈱Plonografi

Cetakan datar mgunakan blok batu  kapur sbgi blok persembahan imej.

Teknik yg digunakan teknikpenolakan minyak dgn air.

Kekalisan antara air & minyak dpt mhasilkancetakanseakan

lukisan pensil.

Cetakan dibuat mgunakan mesin cetak.

Cetakan Sutera Saring

Juga dikenali sebagai cetakan stensil & sarigrafi.

Ia memerlukan  kain sutera (organdi) yg diregangkan pada pemidang.

Imejnya dihasilkan melalui keratan kertas pendua, filem leker/skrin foto.

Ia mgunakan sekuji utk menyapu dakwat/warna diatas pmukaan􀈱kertas.􀈱

Beberapa kaedah ialah:

a) Kaedah potongan kertas pendua,  b) Kaedah Filem leker

c) Kaedah Lilin,                             d) Kaedah Sutera Saring

Cetakan Stensil Kaedah Potongan Kertas Pendua

Kaedah yg paling ringkas & mudah.

Sediakan  sebuah pemidang skrin.

Lukis & gunting imej atas kertas pendua.

Semasa mencetak, letakkan imej yg telah dipotong diatas kertas permukaan dasar yg hendak dicetak.

Pemidang skrin diletakkan diatasnya sebelum dituangkan dakwat/warna. Gunakan sekuji utk mratakan warna diatas pemidang skrin.

Angkat perlahan pemidang skrin.

Biasanya imej yg dipotong terlekat pada belakang pemidang skrin.

Cetakan tidak boleh mhasilkan edisi yg banyak kerana kertas pendua yg dipotong itu akan lembap & menyebabkan dakwat/warna terkeluar.

Cetakan Stensil Kaedah Filem Laker

Langkah1

Sediakan lakaran imej. Kemudian lukis imej pd muka belakang filem leker

Langkah2

Potong & keluarkan bhgn2 yg hendak didakwatkan /diwarnakan dgn pisau pemotong NT.    Filem leker ini mpunyai dua lapisan. Satu lapisan berlilin & satu lapisan kertas biasa.

Bahagian yg dipotong ialah  bahagian yg berlilin.

Langkah3

Setelah selesai mgeluarkan bhgian yg ditembusi dakwat/warna, kertas filem leker itu diletakkan dibawah pemidang yg telah tersedia dgn kain sutera. Kemudian, digosok dgn seterika elektrik yg sederhana panas.

Semasa mggosok, bhgian yg berlilin (leker) akan melekat pada

pemidang, sementara kertas biasa(lutsinar) bolehlah ditarik

keluar.

Kerja ini hendaklah dilakukan dgn berhati2 hati.

Langkah4

Kemudian,gamkan bhagian tepi leker dgn pepenjuru kertas.

Setelah selesai, pemidang filem leker boleh digunakan utk

mencetak.

PROSES MENCETAK CETAKAN LINO

ALAT & BAHAN UNTUK CETAKAN KAYU & LINO

a) Warna lino,  b) Kertas,   c) Sudu,   d) Berus,   e) Blok Kayu,

f) Lino,   g) Penahan   h) Pahat,   i) Penggelek

Kertas  keras, papan lapis, pisau pemotong, pembaris, gam digunakan

untuk membuat alasuntuk cetakan.

Bahan ini sangat penting dalam proses mencetak kerana ia dapat

Mbantu & memudahkan kita membuat tindihan warna yg kedua.

LANGKAH1

 Membuat lakaran & mengukir diatas lino.

 Pastikan bahagian yg dibuang tidak akan menerima warna

LANGKAH2

Blok lino disapu dgn dakwat lino.

Pastikan sapuan warna rata utk mdapatkan kualiti cetakan yg bmutu & kemas.

Warna cerah digunakan utk lapisan pertama.

LANGKAH3

Blok lino diletakan di atas penahan kemudian  letakkan kertas diatasnya.

Pastikan arah & kedudukan yg betul mengikut sukatan yg ditelah

dibuat pada penahan. Ini ntuk memudahkan proses tindihan warna yg

seterusnya disamping menjaga mutu &kekemasan hasil cetakan.

Dengan mgunakan sudu gosok berhati2 hati diatas kertas tadi.

Gosokan hendaklah rata dan tidak terlalu kuat.

LANGKAH4(TINDIHAN WARNA KEDUA)

Blok Lino dicuci kemudian diukir semula

Ulang langkah dua, & tiga.

Pastikan kedudukan kertas diatas blok lino sama dgn corak pertama.

Warna yg lebih gelap digunakan utk tindihan kedua.

LANGKAH5

Hasil cetakan digantung utk mengeringkannya

CETAKAN MGUNAKAN BAHAN ALAM (CETAKAN KENTANG)

Bahan:Kentang, warna air dan kertas

Alatan:Gunting,pisau,berus dan span

Langkah1

Potong kentang kepada dua bhgian.

Bentuk corak di permukaannya dgn mgunakan pisau.􀈱

Sapukan warna dipermukaan kentang yg telah siap dibentuk coraknya.

Bentukkan aliran corak yg sesuai  dgn mencetak dipermukaan kertas.

Corak yg telah siapdigunakan sebagai penghias baling dan sebagainya

Resis

Resis  ialah  teknik menghasilkan lukisan atau reka corak dengan menggunakan bahan-bahan yang tidak bercampur antara satu sama lain seperti cat air dan cat minyak, cat air dan lilin & sebagainya yg boleh dikatakan sebagai proses penolakan warna.

SEJARAH AWAL

Sejarah munculnya industri batik tidak dapat dipastikan dgn tepat.Ia merupakan  hasil  seni yang  telah lama wujud. Sebagai buktinya artifak batik berusia lebih 2000 tahun pernah ditemui di beberapa tempat di Asia dan Timur Tengah. Penggunaan batik didapati telah tersebar dengan meluas di kepulauan Jawa, Indonesia sebagai hobi kaum wanita. Perkataan batik (sebutan bateek) dikatakan terbit dari perkataan Jawa. Di Malaysia batik dipercayai  bermula pada abad ke 15 Masihi. Lukisan batik di kalangan masyarakat Melayu dikatakan bermula dgn penggunaan ubi kentang sebagai alat pengecap.Pada tahun 1920an, penggunaan lilin telah diperkenalkan oleh pengusaha- pengusaha batik di Kelantan dan Terengganu. Ianya merupakan perintis kepada sejarah perkembangan batik negara.

Tokoh-tokoh Batik

Chuah Thean Teng berasal dari Fukien, China dan berhijrah ke Malaya pada tahun 1932 &menetap di Pulau Pinang sejak 1936. Kecenderungan beliau thadap batik lukis merupakan satu proses asimilasi seni budaya yg dialaminya.Beliau merupakan generasi pertama & pelopor catan batik di Malaysia

Contoh karya beliau, Malaysia Life Batik dan Two Women And The Cow.

RESIS MENGGUNAKAN BATIK TULIS

Kaedah membatik ini mggunakan alat canting yang diisikan dgn lilin cair untuk melukis atau mcanting di atas kain. Cara mewarnanya menggunakan berus seperti kaedah melukis cat air. Batik ini biasanya digunakan untuk membuat pakaian,catan, alat-alat hiasan & sebagainya.

ALAT DAN BAHAN

1.Lilin

2.Resin

3.Pewarna

4.Soda Ash

5.Sodium Silikat

6.Canting

1. Canting mempunyai pelbagai rupa & bentuk samada mpunyai satu corong atau banyak corong. Perbezaan saiz adalah untuk fungsi2 tertentu.

Corong halus untuk melilinkan isen, sementara corong besar utk mbentuk pola asas corak.

2. Pemidang kayu untuk meregangkan kain.

3. Berus PelbagaiSaiz utk menyapu warna, sodium silikat atau lilin.

4.Periuk / kuali digunakan utk memasak lilin.

5. Dapur

6. Tempat mencelup kain & merebus kain.

7. Jemuran

8. Bahan Campuran Lilin:  lemak binatang digunakan utk melembutkan lilin supaya aliran lilin tidak tersekat & tidak pecah.

9. Pewarna reaktif  & campuran remazol/primazin (pewarna reaktif)

Urea/sodaash.

10. Bahan pemati warna –sodium silikat.

11. Bahan pencuci–sodaasli,serbuk sabun/soda ash.

12.Kain–jenis kain yg sesuai kain kapas,poplin,rayon,drill,lawan

Cotton shirting, lawan Unitika danvoile.

Corak Terancang- Mencorak dengan menggunakan ICT

Download Hasil karya (Klik Disini)

Corak Tidak Terancang (Klik Disini)